Bestuurlijke hoofdlijnen
De behandeling van de kadernota 2025-2028 (hierna: kadernota) is het moment waarop nieuwe beleidsvoorstellen integraal kunnen worden afgewogen. Met deze kadernota leggen we de basis voor de meerjarenbegroting 2025-2028.
De financiële situatie zoals weergegeven in de 1e voortgangsrapportage 2024 vormt het vertrekpunt voor deze kadernota. De ontwikkelingen in deze kadernota leiden tot een aanzienlijk structureel nadelig begrotingssaldo. Provinciaal toezicht vereist dat óf het jaar 2025 óf het jaar 2028 structureel en reëel sluitend is, wat voor deze kadernota niet het geval is.
We blijven ons onvermoeid inspannen om de ambities uit het coalitieakkoord en het collegeprogramma te realiseren. Hoewel de voortgang hiervan grotendeels op schema ligt, worden de benodigde middelen steeds schaarser. De krapte op de arbeidsmarkt blijft de uitvoeringskracht en dienstverlening van gemeenten onder druk zetten. Tegelijkertijd neemt de financiële druk op gemeenten steeds verder toe, zoals ook in deze kadernota te zien is.
De veranderingen in de financieringssystematiek van de algemene uitkering, aanhoudende inflatie en de stijgingen van lonen, (zorg)tarieven en energiekosten voeren de druk steeds verder op. Hoewel inmiddels duidelijk is dat de opschalingskorting binnen het gemeentefonds niet doorgaat, biedt dit helaas onvoldoende verlichting.
Compensatie van het Rijk via de algemene Uitkering blijft van essentieel belang, hoewel het twijfelachtig is of hieraan zal worden voldaan. De meicirculaire 2024 zal hier meer duidelijkheid over geven. Daarnaast wachten we af hoe de formatie van een nieuw kabinet en het hieruit volgende regeerakkoord zal uitvallen voor gemeenten. Net als de VNG en vele andere gemeenten luiden ook wij de noodklok. Gezien de grote uitdagingen waar gemeenten voor staan zoals de energietransitie, de woningcrisis, huisvesting van statushouders en Oekraïense vluchtelingen en de veranderingen en tariefstijgingen in het sociaal domein, zijn realistische en toereikende middelen een absolute noodzaak.
Dit laat onverlet dat we ons als gemeente zullen moeten voorbereiden op onvoldoende financiële tegemoetkoming. Daarom zijn we begonnen met een strategiebepaling om een gezonde financiële toekomst voor de gemeente te waarborgen. De resultaten van dit onderzoek zullen richting geven bij de moeilijke financiële beslissingen die we zullen moeten nemen. Om 2025 sluitend te krijgen en de bezuinigingsopgave van 2026 en verder het hoofd te bieden, zijn ombuigingsmaatregelen onvermijdelijk.